Çocuklukta Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)
Çocuk ve Obsesif Kompulsif Bozukluk
Çocukluk döneminde pek çok çocukta takıntı sıklıkla gözlenen bir durumdur. Örneğin belirli bir kıyafete takıntılı bir biçimde bağlanma, tek tip yemek yemek, kendi yatağı dışında uyumamak gibi davranışlar görülebilir. Çocukların yaşamlarında erişkinlere oranla belirsizliğe tahammül becerileri daha az gelişmiştir. Buna bağlı olarak çocuklarda kaygı ve korkular gelişebilir. Bu kaygı ve korkular ile baş edebilmek adına bazen çocuklarda takıntılara rastlanması çok olası bir durumdur. Bu takıntıların çocuğun yaşamını önemli ölçüde etkilememesi önemli bir kriterdir. Üzerine düşülmediği zaman görmezlikten gelindiği zaman azaldığı görülmektedir. Ancak daha ileriki yaşlarda meydana gelen takıntılar özellikle çocuğun akademik ve sosyal yaşantısını etkilediği görülen durumlara dönüştüğü zaman önem kazanırlar. Araştırmalara göre çocukluk çağında bu bozukluk genellikle 7- 12 yaşları arasında başlar. Ailede obsesif bireylerin olması çocuklarda görülme riskini arttırmaktadır. Bu durum hem genetik olarak geçişin olduğu durumlarda hem de çocuğun model alarak öğrendiği durumlarda görülmektedir.
Obsesif ve Kompulsif kavramları ne anlama gelir?
Obsesyon takıntılı düşünce anlamına gelmektedir. Bu takıntılı düşünceler genellikle bireylere rahatsızlık veren düşüncelerden oluşmaktadır. Kompulsiyon ise bu rahatsızlık verici düşüncelerin ortaya çıkardığı kaygıyı azaltmak adına yapılan tekrarlayıcı davranışlardır. Örneğin; mikrop kapma, hastalanma korkusu fazla olan çocukların diğer çocuklara oranla yaşadıkları kaygıyı bastırmak adına ellerini daha sık ve daha uzun yıkadıkları görülür. Bu durum çocuğun yaşantısını olumsuz yönde etkilemeye başlayabilir. Mesela ellerini çok sık ve uzun yıkadığı durumlarda ellerinde egzama ve yaralara rastlanabilir. Sürekli doktora gidilmesine rağmen tekrarlayan ve kronikleşen deri rahatsızlıkları eşlik edebilir. Bunun dışında eş zamanlı olarak bu çocukların mikrop kapma ile ilgili yaşadıkları kaygı nedeniyle yaşıtları ile çok fazla sosyalleşememe durumları da görülebilmektedir. Bu durum çoğunlukla çocuğun hayatını olumsuz yönde etkilemeye başlar.
Sık görülen Obsesyon ve Kompulsiyonlar Nelerdir?
Obsesyonlar;
- Hasta olmaktan ve ölmekten korkmak
- Başına çok kötü bir olayın gelmesinden korkmak veya çok yanlış bir şey yapmaktan korkmak
- Rahatsız edici ve istenmeyen başkalarına zarar verme düşünceleri
- Rahatsız edici ve istenmeyen cinsellikle ilgili düşünceler
Kompulsiyonlar;
- Aşırı kontrol etme (pencere, kapı kilidi vs)
- Aşırı yıkanma ve temizlenme eylemleri
- Eşyaları sıralama ve aşırı düzenleme
- Zihinsel kompulsiyonlar (aşırı dua etmek, sürekli akla getirmek)
- Şanslı kelime ve sayıları söylemek
- Tekrarlayan özür dileme veya günah çıkarma
Çocuklarda dikkat edilmesi gereken obsesyon ve kompulsiyonlar çok zaman alan, zorlayıcı ve çocuğun günlük yaşantısını etkileyen düşünce ve davranışlardan oluşması gerekmektedir. Çocuğunuzda bu durumu gözlemliyorsanız bir uzmandan destek almanız sürecin çocuğun akademik ve sosyal yaşantısını uzun süreli ve kalıcı etkilememesi adına önemlidir. Erken müdahale edilen durumlarda daha hızlı sonuçlar alındığı ve tekrarlama olasılığının azaldığı bilinmektedir.
