MEDYADAKİ TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ “PIRIL”

Cinsiyet Rolleri

Kişinin biyolojik özelliklerini yansıtan cinsiyete doğuştan sahip olunsa da toplumsal cinsiyet kavramı doğuştan gelmez. Toplumsal cinsiyet kavramı kişinin kültürünün doğru kabul ettiği, kadın ve erkek olarak yapılması istenen görevler, cinsiyete atfedilen özelliklerdir.

Çocuklar yaklaşık 3 yaştan itibaren cinsiyetin sabitliğini fark edip toplumsal cinsiyet rollerini algılamaya başlarlar. Bu algıladıkları roller gözlem yaparak veya taklit ederek edindikleri sosyal öğrenmeyle oluşur. Özellikle ebeveynlerini taklit eden çocukların oynadıkları oyunlarda ve oyuncak tercihlerinde yaptıkları taklidin yansıması gözlemlenebilir. Örneğin annelerinin sürekli mutfak işleriyle uğraştığını gören kız çocukları, bebek ve yemek takımları gibi oyuncaklarla oynamaya odaklanırken erkek çocukları araba ve tamir aletleri ile oynamaya odaklıdır.

Günümüzde çocuklar özellikle okul öncesi dönemde medya ve televizyon karşısında çok fazla vakit geçirmektedir. Televizyon karşısında geçirdikleri zamanlarda gözlem ve öğrenme süreçleri de televizyonda maruz kalmaları ile olur. Okul öncesi çocuklar ile gerçekleştirilen bir araştırmada saldırganlığın yer aldığı çizgi filmleri izleyen çocukların, oyunlarında da saldırgan davranışlar göstermeye daha eğilimli olduğu bulunmuştur.

Toplumsal cinsiyet kavramı, televizyon içeriğindeki anne-baba rollerinin gösterilişi, kız ve erkek çocuklarının oyunları, yetişkinlerin meslekleri ve diğer temalar, çocukların algılarını hatta davranışlarını etkilemektedir.

Bu nedenle çizgi filmlerde toplumsal cinsiyete dayalı eşitsizlik gösteren unsurların yer almaması çok önemlidir.

Cinsiyet Rolleri

Pepee ve Niloya gibi çizgi filmlerde de anne rolü daha çok evde ve mutfakta görülürken baba rolü ise daha çok ev dışında vakit geçirmektedir. Ayrıca karakterlerin kıyafetleri de kadınlarda daha çok pembe ve benzeri renklerde; erkeklerin ise mavi ve tonlarında olduğu gözlemlenmektedir.

Çizgi filmlerde kadın karakterlerin toplumsal cinsiyet rollerine dayalı davranışları, erkek karakterlere göre daha fazla ön plana çıkarıldığı ortadadır. Hayal ile gerçek arasındaki ince çizgiyi fark edemeyen çocukların kişilik gelişimleri ve benlik süreçleri için çizgi filmler çok etkili bir roldedir. Bunun etkisiyle birlikte toplumsal cinsiyet kalıp yargıları çizgi filmlerde fazlasıyla yer almaktadır.

“Pırıl” çizgi filminin bu bağlamda incelenmesinin sebebi, televizyon ve Youtube gibi medya kanallarında fazlasıyla izlenmesidir. Bu kadar çok izlenen bir çizgi film, toplumsal cinsiyet kalıp yargılarını ne derece bulunduruyor bir bakalım:

  • Pırıl çizgi filminde çeşitli bölümlerde birçok meslek grubu ele alınmıştır. Fakat kadın karakterler sadece öğretmenlik ve ev hanımlığı yaparken görülürken erkek karakterler ise itfaiyeci, polis, yazar, okul müdürü gibi daha çok çeşitli rollerde görülmektedir. Benzer şekilde başka çizgi filmlerle birlikte yapılan bir araştırmada meslek çeşitliliği dışında erkek karakterler, oran olarak daha fazla meslek sahibi gösterilmiştir.
  • Çizgi filmde gözle görülür bir diğer fark ise erkek çocuklarının, kız çocuklarından daha fazla topla oynamasıdır. Hatta bir bölümde çocuklar oyun seçimi yaparken kız çocukları evcilik oynamak için; erkek çocukları ise maç yapmak için ısrarcı olmuştur. “Pepee” çizgi filminde de top oynama konusunda erkek karakterler daha ön plandadır. Çizgi filmlerde kız çocuklarının top oynarken daha az görülmesi, çocukları spora ilişkin konularda çelişkiye düşürebilir.
  • Anne-baba rollerinin ele alınışında ise mutfak işleriyle yükümlü olan karakter anne karakteri olmuştur. Annenin mutfakta yemek hazırladığı sırada babanın masada oturup gazete okuduğu izlenmiştir.

Sonuç olarak; “Pırıl” çizgi filmi, toplumsal cinsiyet kalıp yargılarını oldukça içeren bir çizgi filmdir. Bu temalara maruz kalan çocuklar ileriki yaşamlarında buna yönelik olumsuz algılar edinebilir. Örneğin; bir kız çocuğu, ileride mutfak işleriyle sadece kendisinin ilgilenmesi gerektiğini düşünebilir. Yani, medyadaki herhangi bir davranış çocukları etkileyebilir ve çocuklar söz konusu bu davranışları örnek alabilirler.

Ebeveynlerin, çocukların izlediği çizgi filmleri toplumsal cinsiyet eşitliği açısından değerlendirmeleri ve medya kanallarındaki yapımları buna göre izlemelerini sağlamaları toplumsal cinsiyet eşitliğini destekleyen bir neslin yetişmesi açısından önem kazanmaktadır.

Cinsiyet Rolleri,

Uzman Psikolog Ecem Mancı

KAYNAKÇA

Duman, A. E., & Koçtürk, N. (2021). Yerli yapım bir çizgi filmin toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelenmesi: Pırıl. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(Toplum & Siyaset), 83-92.

                                      Büşra KIYAK

Ana Sayfaya Dön

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir